Bilim insanları, 1831 yılında Dünya’nın iklimini önemli ölçüde etkileyen büyük bir volkanik patlamanın kaynağını sonunda belirledi. Bu olay, Küçük Buzul Çağı’nın sonlarına denk gelen bir dönemde, gezegenin son 10.000 yıl içinde yaşadığı en soğuk yıllardan birine neden olmuştu.
O dönemde patlayan yanardağın yaydığı kükürt dioksit, stratosfere ulaşarak Kuzey Yarımküre’deki yıllık ortalama sıcaklıkları yaklaşık 1 derece düşürdü. Bu etkiler, tarımsal üretimi olumsuz etkileyip kıtlık ve zorlu iklim koşullarına yol açtı. Ancak, patlamanın kaynağı olan yanardağın yeri bugüne dek bir sır olarak kalmıştı.
Buz Çekirdeklerinden Gelen Kanıtlar
Bilim insanları, Grönland’da alınan buz çekirdeklerinden elde edilen kül ve volkanik cam izotoplarını analiz ederek, bu büyük patlamanın izini sürdü. Çalışmalar, Pasifik Okyanusu’nun kuzeybatısındaki Kuril Adaları’nda yer alan Simuşir Adası’ndaki Zavaritskii Yanardağına işaret etti.
Hakemli bilim dergisi Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayımlanan araştırma, Zavaritskii’nin 1831’deki bu devasa patlamanın kaynağı olduğunu doğruladı. Oysa daha önce bu yanardağın en son M.Ö. 800 yılında aktif olduğu düşünülüyordu.
Zavaritskii Neden Fark Edilemedi?
Zavaritskii Yanardağı’nın 19. yüzyıldaki faaliyetleri hakkında bilgi bulunmamasının temel nedeni, bu bölgenin son derece uzak bir konumda yer alması. Rusya ile Japonya arasında tartışmalı bir alan olan Kuril Adaları’ndaki bu yanardağ, insan yaşamının olmadığı ve yalnızca seyrek olarak ziyaret edilen bir bölgede bulunuyor.
İngiltere’deki St. Andrews Üniversitesi’nden Dr. William Hutchison, “Dünya üzerindeki birçok volkanın patlama geçmişleri hakkında sınırlı bilgiye sahibiz,” diyerek, bu gibi uzak bölgelerdeki volkanik faaliyetlerin yeterince araştırılamadığını vurguladı.
Volkanik Patlamaların İklim Üzerindeki Etkisi
1831’deki Zavaritskii patlaması, Dünya’nın iklimine büyük bir darbe vurmuştu. Volkanın stratosfere püskürttüğü kükürt dioksit, gezegenin atmosferinde bir perde oluşturarak güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını sınırladı. Bu durum, küresel sıcaklıkların düşmesine, tarımsal verimliliğin azalmasına ve o dönemde kıtlıkların yaşanmasına neden oldu.
Yeni Araştırmalarla Tarih Yeniden Yazılıyor
Zavaritskii’nin yeniden keşfi, bilim insanlarının tarihsel volkanik faaliyetlere yönelik anlayışını genişletiyor. Bu gibi çalışmalar, volkanların yalnızca geçmişteki etkilerini anlamakla kalmıyor, aynı zamanda gelecekteki potansiyel risklere karşı daha iyi hazırlanmamızı sağlıyor.
Bu keşif, uzak ve izole bölgelerdeki volkanik aktivitelerin ne kadar etkili olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi. Araştırmacılar, bu tür çalışmalara devam ederek, geçmişin sırlarını gün yüzüne çıkarmayı ve volkanların Dünya üzerindeki etkilerini daha iyi anlamayı hedefliyor.